De fascinerende wereld van de epigenetica
De leefstijl en omgeving van elk organisme bepalen mede hoe genen werken
Dit gebeurt zonder dat het DNA zelf verandert en heet epigenetica. Het is als een soort "aan/uit-knop" voor je genen. Epigenetica bepaalt dus dat bv een niercel zich anders gedraagt dan een huidcel, terwijl beiden hetzelfde DNA hebben. Deze programmering is dus heel stabiel. Epigenetica speelt dan ook een belangrijke rol in gezondheid en gedrag. Het interessante van de epigenetica is dat het echter omkeerbaar is. Zo zijn er al remmers van epigenetische spelers in de kliniek om kanker te behandelen. Deze remmers hebben ook effect op geheugen en kunnen bv angstgedrag van ratten voorkomen.
Kort gezegd: epigenetica is dé schakel tussen genetische informatie welke de ouders doorgeven (nature) en de omgeving (nurture). Door een positieve omgeving worden genen positief beïnvloedt. Goede voeding, maar ook een veilige omgeving, zijn dus essentieel voor het goed functioneren van een organisme.
Prof. dr Marianne Rots
Prof. dr Marianne Rots is hoogleraar Moleculaire Epigenetica verboden aan de Universiteit van Groningen. Ook is ze hoofd van het onderzoekslaboratorium “Epigenetic Editing” bij de afdeling Pathologie en Medische Biologie van het Universitair Medische Centrum Groningen. Met haar onderzoek beoogt ze DNA activiteit, en niet de DNA sequentie, te herprogrammeren. Met deze aanpak kan haar team het ontstaan van ziekten in kaart brengen en mogelijk het verloop beïnvloeden. Als Editor-in-Chief van het gerenommeerde Springer Nature tijdschrift “Clinical Epigenetics” heeft zij een goed overzicht van de snelle vooruitgang in het nieuwe vakgebied Epigenetica. Dit vakgebied onderzoekt de moleculaire veranderingen op en rondom het DNA molecuul welke de functie van het DNA (genexpressie) controleren. Inzichten in de epigenetica verklaren het ontstaan van de verschillende celtypen uit eenzelfde bevruchte eicel, dragen bij aan het begrijpen van de “missing heritability” (DNAsequenties bepalen slechts een gedeelte van de erfelijke achtergronden van volksziekten) en geven een moleculair verband tussen de eeuwenoude discussie “nature or nurture”. Prof. Rots heeft significant bijgedragen aan het opzetten van een zeer vernieuwende techniek: het zogenaamde epigenetisch redigeren. Door epigenetische veranderingen aan te brengen kunnen genen van interesse op commando blijvend aan- dan wel uitgezet worden. De recente biomedische revolutie ten gevolge van het DNA “knip-en-plak” platform CRISPR maakt (medische) toepassingen van haar onderzoek heel reëel, met belangrijke ethische discussies tot gevolg.
Onderwerpen in deze nascholing
- Uitleg over wat is epigenetica
- Wat zijn de mogelijkheden
- Wat zijn eventueel fysieke en gedragsmatige gevolgen
- In de ochtend is er college
- In de middag gaan we kijken hoe epigenetica van invloed kan zijn bij opvoed en gedragsproblemen en of we daar als professionals invloed op kunnen uitoefenen.
Datum 2025: Woensdag 6 maart op locatie of donderdag 26 juni ONLINE
Locatie: De toren B, wiltonstraat 36-40, Veenendaal
Lestijden: 10.00-16.30 uur
ONLINE: Deze dag is niet online te volgen
Lesgeld: € € 95,00 daarvoor krijg je:
- les van een professor in de Moleculaire epigenetica
- een kopie van de Power Point presentatie zodat je mee kunt schrijven
- na afloop een bewijs van deelname